مرگ جنین در هفته سوم جوجه کشی

مرگ­ و میر در پوسته و یا مرگ ­و ­میر دیرهنگام جنینی، به از بین رفتن جنین­ها پس از شروع انتقال کیسه زرده به حفره شکمی گفته می­شود. در واقع به هرگونه مرگ ­و میر جنینی پس از تقریباً 17 روز اطلاق می­گردد. براساس این تعریف، این نوع مرگ­ و میر شامل تمام جنین­هایی می­گردد که پس از انتقال تخم­ها از دستگاه ستر به هچر از بین رفته­ اند. میزان بالای مرگ ­و ­میر دیرهنگام جنین به منزله عدم موفقیت در جوجه ­کشی شناخته می­شود. تعیین و نظارت بر میزان مرگ­ و ­میر دیرهنگام جنین روش خوبی است و می­تواند برای بهینه ­سازی نتایج جوجه ­کشی ارزشمند باشد.

در بیشتر موارد، مرگ و میر جنین در روزهای آخر جوجه ­کشی ممکن است به علت شرایط نامطلوب جوجه ­کشی رخ دهد. کمبود اکسیژن، کاهش و افزایش رطوبت و یا دما از مهم­ترین عوامل این نوع مرگ و میر به شمار می ­آید.

در صورتی که دستگاه جوجه ­کشی از کیفیت خوبی برخوردار نباشد و یا افراد با طرز استفاده از دستگاه جوجه­ کشی خانگی یا انواع دیگر آن آشنایی نداشته باشند، هم­چنین زمانی که افراد از دانش تخصصی و تجربه کافی در عملیات جوجه ­کشی برخوردار نباشند، می­توان انتظار داشت با جوجه درآوری کمتری روبرو خواهند شد. برای مثال: یکی از عواملی که باعث تلف شدن جوجه­ ها در دوره هچر می­شود، این است که درب دستگاه هچر بیش از حد باز شود. گاهی اوقات افراد به دلیل نداشتن تجربه و هیجان زیاد، زمانی که اولین جوجه از تخم بیرون آمد و یا زمانی که تنها صدای جوجه­ ها را شنیدند، درب دستگاه را خیلی زود باز می­کنند. این کار باعث تلف شدن جوجه ­هایی می­شود که موفق به شکستن پوسته نشده ­اند.

در طی عملیات جوجه ­کشی، غشایی به نام کوریولانتیوس در اطراف جوجه ایجاد می­گردد. هوایی که از پوسته به داخل نفوذ می­کند، از طریق این غشا به جنین می­رسد. در هنگام پایان جوجه­ کشی، جوجه می­خواهد به جای اکسیژن گرفتن از غشای کوریولانتیوس، از هوای بیرون تنفس نماید. در این حالت کیسه زرده نیز که غذای جوجه­ را تأمین می­نمود، به داخل ناف کشیده می­شود. از آن­جایی که در زمان هچ، چنین فرایندهای پیچیده­ای در حال رخ دادن هستند، جنین بسیار آسیب ­پذیرتر بوده و در صورتی که دما و رطوبت به میزان مشخصی نباشد، این فرایندها دچار اختلال شده و جوجه از دست می­رود.

بناربراین، حساسیت دما در این دوره بسیار زیاد است و کم­ترین میزان خطا در این زمان خسارات زیادی به بار می­ آورد. در صورتی که دما در داخل دستگاه هچر بسیار بالا باشد و رطوبت نیز به میزان لازم نباشد، جوجه­ ها زودتر پوسته را شکسته و خارج می­شوند. در حالتی که رطوبت کم و دما نیز پایین باشد، زمان زیادی طول می­کشد که جوجه ­ها موفق به شکستن پوسته و خارج شدن از آن شوند. هم­چنین در صورتی که سن پرندگان مادر زیاد باشند، جوجه ­ها دیرتر پوسته را می­شکنند. بنابراین زمان نامناسب درآمدن جوجه از پوسته می­تواند مشکلاتی ایجاد کند.

استفاده از دمای زیاد، مهم­ترین علت تلف شدن جوجه در روزهای آخر جوجه­ کشی به شمار می­آید. فرایندهای رشد جنین در دوره هچر کامل می­شود، به همین خاطر سوخت و ساز بدن جنین زیاد است و در این زمان گرمای زیادی تولید می­شود. در این زمان در صورتی که قطعات دستگاه به خوبی کار نکند و دمای داخل دستگاه به تدریج افزایش یافته و منجر به تلف شدن جوجه ­ها می­شود.

رعایت نکات بهداشتی و ضدعفونی کامل فضای دستگاه هچر در زمان هچ ضروری است. یکی از رایج­ترین دلایل مرگ و میر در هفته آخر جوجه ­کشی، عفونت­های کیسه زرده و ناف می­باشد. از آن­جایی که در اوایل دوره هچ، ناف کاملاً بسته نشده است، شایع­ترین مکان برای عفونت­های باکتریایی، کیسه زرده و موضع داخلی ناف می­باشد. تشخیص این نوع عفونت دشوار است، زیرا رنگ زرده و قوام آن بسیار متغیر می­باشد.

هم­چنین ممکن است سیستم خروجی هوای دستگاه هچر، در صورت عدم رعایت بهداشت با کرک پرهای جوجه ­های هچ شده و دیگر ضایعات مسدود شود. در این شرایط و به علت تهویه نامناسب دستگاه هچر، تأمین اکسیژن مورد نیاز جنین دچار اختلال گشته و منجر به افزایش مرگ و میر در هفته آخر جوجه ­کشی می­گردد.

جوجه­ها از زمانی که تخم را می­شکنند تا 10 روز پس از آن نیز ممکن است تلف شوند. علل احتمالی مرگ در این زمان عبارت است از: جفت­گیری نامناسب والدین، چرخش نامناسب در چند هفته اول جوجه­ کشی، تنظیم دمای نامناسب در طی جوجه­ کشی، رطوبت نامناسب در دستگاه­های جوجه­ کشی، کمبود اکسیژن، تهویه ضعیف، تغذیه­ نامناسب در گله مادری، عفونت کیسه زرده، ورم ناف.